โจวเอินไหล นายกรัฐมนตรีคนแรกของสาธารณรัฐประชาชนจีน ตอนที่ 2
พรรคคอมมิวนิสต์เมื่อแตกหักกับพรรคก๊กมินตั๋งแล้ว ได้เริ่มปฏิบัติการช่วงชิงพื้นที่และฐานสนับสนุนจากประชาชน ในช่วงแรกพรรคคอมมิวนิสต์ยึดหลักการตามอย่างโซเวียต โดยการปลุกระดมกรรมกร แต่ก็ได้รับการต่อสู้จากพรรคก๊กมินตั๋งอย่างดุเดือดและต้องประสบกับความพ่ายแพ้อยู่บ่อยครั้ง โจวเอินไหลเคยที่จะลอบเข้าไปในเซี่ยงไฮ้เพื่อปลุกระดม แต่ทำไม่สำเร็จ กลับกันทางด้านของเหมาเจ๋อตุงที่มองว่าการปลุกระดมกรรมกรเป็นสิ่งที่ผิดทาง สำหรับประเทศจีนแล้วควรที่จะปลุกระดับเหล่าเกษตรกรมากกว่า
การดำเนินการในช่วงแรกนั้นยังไม่ได้รับการยอมรับเท่าไร เพราะยังคงมีการแตกแยกกันภายในกลุ่มผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์ โดยแบ่งออกได้เป็นสายโซเวียตและสายจีน จนกระทั่งในที่ประชุมพรรคครั้งหนึ่งได้มีการจัดการลงเสียงเพื่อเลือกผู้นำพรรค ซึ่งโจวเอินไหลได้ให้การสนับสนุนเหมาเจ๋อตุงจนเป็นหัวหน้าพรรคได้ในที่สุด และอยู่เคียงข้างกันมาจนถึงวาระสุดท้าย
การต่อสู้ระหว่างพรรคคอมมิวนิสต์และพรรคก๊กมินตั๋งดำเนินต่อมา ถึงแม้ว่าการรุกรานจากญี่ปุ่นจะเข้ามาโดยตลอด แต่ว่ารัฐบาลก๊กมินตั๋งก็หาได้ใส่ใจ พรรคคอมมิวนิสต์ภายใต้การนำของเหมาเจ๋อตุงจึงได้เริ่มการเดินทัพครั้งใหญ่ในปี ค.ศ. 1934 จากผู้ร่วมเดินทางในช่วงต้นกว่า 100,000 คน ผ่านดินแดนทุรกันดารมากมายจนในที่สุดเหลือเพียง 30,000 คน จนเมื่อมีนายทหารคนหนึ่งจับตัวนายพลเจียงไคเช็คซึ่งเป็นนายกรัฐมนตรีไป เพื่อบีบให้ทำสัญญาสงบศึกและร่วมมือกันขับไล่ญี่ปุ่น พรรคคอมมิวนิสต์และพรรคก๊กมินตั๋งจึงได้ร่วมมือกันขับไล่ญี่ปุ่นออกไปได้สำเร็จและเริ่มการต่อสู้อีกครั้ง
หลังจากการช่วงชิงหลายต่อหลายครั้ง ทำให้ในที่สุดพรรคคอมมิวนิสต์สามารถมีชัยชนะเหนือพรรคก๊กมินตั๋งที่ต้องถอยร่นไปอยู่ที่ไต้หวัน และประกาศสถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีนขึ้น เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2492 โดยเหมาเจ๋อตุงเป็นประธานาธิบดี และโจวเอินไหลเป็นนายกรัฐมนตรี